Hér má lesa pistilinn minn í ágúst hefti tímaritsins Man.
Bréf frá Long Island: Koman til Bandaríkjanna
Þessi pistill um fyrstu vikurnar í Bandaríkjunum birtist upphaflega í Stundinni 4. nóvember 2016
Áður en ég fer í gegnum vegabréfsskoðunina er ég búinn að sjá tvær byssur og ótal fána, auk þess sem Obama sjálfur er búinn að bjóða mig persónulega velkominn í gegnum sjónvarpsskjá. Á öðrum skjá yggla forsetaframbjóðendurnir tveir sig hlið við hlið eins og MMA slagsmálahundar á leið í hringinn, sem er ekki endilega svo fráleitt þar sem fyrstu sjónvörpuðu framboðskappræðurnar eru annað kvöld. Ég er á nálum í vegabréfseftirlitinu, búinn að heyra ótal sögur af ættingjum og vinum vina sem var snúið við og þau send beint heim aftur með sömu vél af einhverjum óútskýrðum ástæðum. Passaðu þig. Vertu glaðlegur. Ekki vera taugaóstyrkur, þeir gætu haldið að þú hafir eitthvað að fela. Hefði ég átt að raka af mér skeggið? Þetta er mitt fyrsta skipti í Bandaríkjunum en ég er kirfilega dulbúinn í Carhartt-jakka og með Boston Red Socks-derhúfu, tilbúinn að svara öllum spurningum og kalla þá Sir ef þarf, en landamæralöggan, ungur maður af latnesku bergi brotinn með gleraugu, snyrtilega burstaklippingu og Glock-skammbyssu (byssa númer 3) á mjöðm sem virkar allt of stór á grannvöxnum líkamanum, er hinn rólegasti. Á nafnspjaldinu hans stendur Velez og hann spyr mig um nafn eiginkonunnar minnar sem er handhafi landvistarleyfis okkar hjóna, tekur fingraförin mín (í annað sinn á ævinni sem tekin hafa verið af mér fingraför, það fyrsta verandi í Bandaríska sendiráðinu fyrir um mánuði síðan) og býður mig velkominn til Bandaríkjanna.
Fyrsta klisjan sem blasir við er að það er allt stærra í Bandaríkjunum. Kaffibollarnir og ruslatunnurnar. Göturnar og gangstéttirnar, þar sem eru gangstéttir. Hitt sem er umsvifalaust augljóst er að þetta er bílamenning. Án bílsins ertu varla rétthærri en dádýrin sem við verðum reglulega vör við í skógarjaðrinum eða úti í kanti á hraðbrautinni: Eitthvert náttúruundur sem ber að dást að á meðan maður brunar framhjá en passa líka að sveigja vel í kringum þegar það birtist í vegaröxlinni, ef ske kynni að kvikindið skyldi skyndilega telja sig hluta af umferðinni. Fólk lætur bílinn sinn líka um að tala fyrir sig. Allir bílarnir hafa eitthvað að segja. Firefighter Inside stendur á hlið eins þeirra. Á mælaborðinu hvílir rauð derhúfa með alræmdu áletruninni Make America Great Again. Ég geng eftir bílastæðinu fyrir utan verslunarklasa í nágrenninu og les límmiðana á afturrúðunum. Hillary for Prison. Don’t Blame Me, I Voted for Ted Cruz. Neither One 2016.
Neðar í götunni okkar stendur eilítið sjúskuð rauð Honda sem bætir fyrir ytri slappleika með stórum og marglitum handmáluðum stöfum sem þekja alla bakrúðuna: BLUE LIVES OF ALL COLOR PROTECT US FROM BAD PEOPLE OF ALL COLOR. Það eru fánar alls staðar. Reglulega sé ég bíla með fánastöng festa á dráttarkúluna svo að hægt sé að láta fána í fullri stærð blakta í vindinum á meðan keyrt er í vinnuna. Sumir þessara fána eru einkennilegir. Útlínur fánans eru þessi sömu kunnuglegu form en fáninn er svartur með hvítum röndum og hvítum stjörnum, en þó er ein blá rönd þvert yfir fánann miðjann. Við nánari eftirgrennslan kemst ég að því að fáninn stendur fyrir Blue Lives Matter, sem mótvægi við Black Lives Matter-hreyfinguna, sem ég veit ekki til þess að sé komin með sinn eigin fána. Sumir fánarnir eru með rauðri rönd í stað blárrar. Það er fyrir Red Lives Matter, sem er víst slökkviliðið, sem mér er sagt að sé í guðatölu hér á Long Island fyrir hetjudáðir sínar þann 11. september 2001.
Kannski eru það bara yfirvofandi forsetakosningar en fólk virðist almennt vera vant að segja hvað því finnst og vera tilbúið að flagga sinni skoðun hvar sem er og við hvern sem er á opinskáan hátt sem ég er nánast eingöngu vanur að sjá í heitu pottunum heima – en meira að segja þar er fólk á varðbergi til að forðast að vera dregið inn í viðræður sem voru kannski ekkert endilega á dagskrá í þessari sundferð. Ég sit aftast í strætó og hlusta á bílstjórann, hvíthærðan og sólbrúnan mann á miðjum aldri með harðneskjulegann kjálkasvip, skeggræða Donald Trump við félaga sinn, feitlaginn svartan mann í fjólubláum íþróttagalla og með snyrtilegt vangaskegg, nógu hátt til að allur strætóinn fer ekki varhuga af því hvað hvorum þeirra finnst. All sérstakt fyrir okkur Íslendingana sem erum vön að lækka róminn þegar kemur að pólitík og tala hægar og skýrar í von um að ná yfirhöndinni með því að sýna fram á
þroska frekar en ástríðu. „Málið með Trump er að hann er kannski í framboði fyrir íhaldsmenn en hann er ekki íhaldsmaður. Þá vantaði bara einhvern, voru búnir að mála sig út í horn. Íhaldsmenn eru ekki þrígiftir.“ Vinur hans hristir hausinn og vill meina að þetta sé nú ekki aðalvandamálið með Donald Trump. Þeim liggur vissulega hátt rómurinn og stendur ekki á sama um málefnið, en hitinn snýr að málefninu og ekki að hvor öðrum. Þetta er ekkert persónulegt. Reglulega geri ég mig kláran í að verða vitni að Bandaríkjunum sem ég hef séð á Youtube, þar sem fólk tekur æðisköst í Walmart eða reynir að neyða hvað annað út af þjóðveginum eða slæst á bílastæðum, en allir halda bara áfram að vera hjálsamir og kurteisir og forvitnir um okkur og hvaðan við erum. Allir eru til í að spjalla, hvar sem er og hvenær sem er, og allir þekkja einhvern sem er nýkominn frá Íslandi.
„Ég verð að fá að sýna ykkur myndaalbúmið mitt frá Íslandi!“ segir Kathy, leigusalinn okkar. Hún er gamall hippi. Elti Grateful Dead um gervöll Bandaríkin en átti ekki fyrir að sjá þá spila undir egypsku píramídunum eins og ríku krakkarnir sem hún þekkti í gamla daga. Hún segir okkur að hún sé enn ekki búin að fyrirgefa Jerry fyrir að deyja. „Þessir gaurar þurftu alltaf að taka svo mikið af eiturlyfjum,“ segir hún, með áfellistón í röddinni. Við erum í súpu hjá henni þar sem ekki enn er búið að tengja gaseldavélina í litla kotinu sem við erum að leigja í bakgarðinum hennar. Á veröndinni hjá Kathy hanga óróar sem gefa frá sér fallega tóna þegar vindurinn blæs, og baðherbergisveggirnir eru þakktir heilögum textum og hugleiðslum úr Biblíunni og annars staðar frá, prentað á marglitan pappír svo að þú getir setið og horft yfir vegginn og valið þér ritningu eftir lit til að stýra þér í dag. Hún spyr okkur aftur hvort það sé ekki rétt skilið hjá henni að við séum Lútherstrúar og við endurtökum aftur að við séum trúlaus. Við setjum okkur í stellingar fyrir Íslandsalbúmið en þegar það kemur er það eins og svo margt annað í Bandaríkjunum hingað til: allt öðruvísi en það sem fordómar okkar höfðu búið okkur undir. Albúmið er gömul mappa, með póstkortum, greinum og lausablöðum troðið inn á milli hér og þar, og er uppfullt af ljósmyndum af Íslandi eins og ég man varla eftir því. Í því er að finna alla helstu túristaáfangastaði þjóðvegarins á la 1985, auk sólríkra mynda af húsum og götum í Reykjavík frá sjónarhorni ferðamannsins. Myndir af ljóshærðum stallklipptum Íslendingum í grænum og appelsínugulum Svala-peysum að sóla sig. Það eina sem stendur alls óbreytt eru lopapeysurnar. Kathy er hjúkka og það eru myndir af Borgarspítalanum, þangað sem hún bauð sjálfri sér í heimsókn. Hjúkkur í hvítum göllum með stærðarinnar gleraugu að slaka á í kaffistofunni. Á nokkrum myndanna er gefin innsýn inn í fallega gamaldags íbúð í Teigunum sem þau heimsóttu, með tekkhúsgögnum og síðum flauelsgluggatjöldum, og Kathy lýsir hve hissa hún var að stíga inn í svona óspennandi raðhús og finna svona fína hefðarfrúríbúð. Það hefði verið ný upplifun fyrir hana.
Við skoðum allar myndirnar ítarlega og reynum að tengja staðina en meira að segja alræmdustu túristastaðirnir dyljast okkur, og við erum ekki viss. Allt er svo bert allt í kring, engar sjoppur né rútur. Er svona stutt síðan? Kathy talar um að fara aftur og við hvetjum hana til þess en vörum líka við að margt hafi breyst. Að lokum þökkum við henni fyrir súpuna og myndirnar og löbbum niður í kot. Það er niðamyrkur úti og engin götulýsing og við þurfum að nota ljósin á símunum til að halda nóttinni í skefjum. Stjörnurnar blasa við á himninum. Sumar þeirra sveima um og ég spennist allur upp og held að ég sé að sjá eldflugur í fyrsta sinn á ævinni en átta mig svo á að þetta eru þyrlur í fjarska. Krybburnar sífra allt í kringum okkur með nátthljóðin sín sem ég þekki svo vel úr bíómyndum að mér finnst þær ennþá hljóma gervilega. Þegar við komum í kotið uppgötvum við að einni krybbu hefur tekist að laumast inn og eitthvert inn í vegginn. Við heyrum í henni þar sem við liggjum undir íslensku dúnsænginni sem ég tróð með í töskuna. Hljóðið er svolítið eins og einhver hafi sofnað með dómaraflautu upp í sér, hringlar fram og til baka. Hún virkar svo alein hérna inni hjá okkur, með allan kórinn úti í grasinu að söngla saman, en þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir tekst mér ekki að tæla hana út úr veggnum og henda henni út. Við sofnum seint og um síðar, vör um okkur í öllum nýju næturhljóðunum á Long Island.
Pistill um hjólaviðgerðir o.fl. í Stundinni
Ég var með smá pistil í prentútgáfu Stundarinnar núna í vikunni sem var að líða um hjólaviðgerðir og hvernig við bindum sárar og kærar minningar við hlutina í kringum okkur svo að við þurfum ekki að rogast með þær með okkur alla daga. Pistillinn má nú lesa í heild sinni á heimasíðu Stundarinnar.
Húsbruni á tuttugustu og fyrstu öldinni
Þessi pistill var upphaflega birtur á Stundin.is þann 10. mars 2016
Á horninu á Hverfisgötu verður mér starsýnt upp Snorrabrautina. Það liggur þykk þoka yfir götunni og götuljósin hanga í lausu lofti eins og fljúgandi furðuhlutir. Þokan mött eins og Instagram filter. Í andartak handfjatla ég símann og hugsa mér að taka mynd en ég á bara 1% eftir af batteríinu og er að hlusta á hlaðvarpsþátt sem ég er að vonast til að dugi mér alla leiðina heim. Ég hristi af mér störuna og lít niður til sjós. Þar er engin þoka. Það er brunalykt í loftinu. Ég legg af stað upp Snorrabrautina þó að það sé ekki í leiðinni heim. Fyrr en varir eru blá ljós að blikka og sírenur að væla. Skuggamyndir af fólki í gluggunum að skima eftir upptökum þokunnar sem er nú augljóslega þéttur reykur sem svíður í augu.
Við gömlu Bíóborgina stoppa ég, tek upp símann og slekk á airplane mode sem ég hafði kveikt á til að láta hlaðvarpið merja það alla leið heim. Hlaðvarpið malar enn í eyrum mínum með sírenurnar í bakgrunni og ég slekk á því líka. Gatan flöktir öll í bláu ljósunum á löggu- og sjúkrabílunum. Það standa logar upp úr þakinu á vöruskemmunni í portinu á milli Snorrabrautar og Rauðarárstígs. Ég passa mig að vera ekki fyrir neinum, kveiki á SnapChat og tek upp nokkurra sekúndu myndskeið af gulu eldtungunum og flöktandi bláu ljósunum sem endurkastast af blautri götunni. „Eldur á Grettisgötu“ skrifa ég og sendi í My Story og á nokkra aðra vini sem ég skiptist reglulega á myndskeiðum við. Það er ekki svo mikið að sjá og mér líður hálf vandræðalega þarna á horninu, sérstaklega þegar tveir menn stíga út úr hvítum skutbíl sem er augljóslega einhverskonar óeinkennisklæddur eitthvað, opna skottið og byrja að tosa á sig gula og bláa galla með endurskynsmerkjum með þjálfuðum handatökum þeirra sem eiga sér alvöru erindi við eldsvoða.
Ég sting símanum aftur inn á mig og labba til baka niður Snorrabrautina og fyrir hornið inn á Laugaveg. Hér er enginn reykur og fólk að reykja sígarettur úti á gangstétt og borða samlokur í glugganum á 10-11. Í Víetnömsku búðinni á móti Hlemmi eru tvær konur að tala saman og þrífa eftir lokun og ég stilli mig um að banka á glerið og segja þeim hvað sé í gangi hinum megin við húsið þótt þær séu augljóslega ekki í neinni hættu. Á Rauðarárstíg bíð ég á rauðu ljósi á meðan umferðin silast framhjá, fólkið í bílunum að líta aftur fyrir sig og í fullum samræðum um eldsvoðann. Ég feta mig til baka að eldsvoðanum og stoppa hinum megin við götuna frá kösinni af bláum ljósum og fólki í gulum göllum. Það eru komnir tveir slökkviliðsbílar, að ég sjái. Sjúkrabíll kemur á fullu upp kantinn og ég hörfa að blómapottunum fyrir utan Utanríkisráðuneytið þó að bílinn stoppi langt í burtu frá mér. Tveir menn í viðbót í gulum göllum stökkva út úr bílnum og bæta sér í þvöguna. Slökkviliðsmaður skrúfar frá brunahana með stórum skiptilykli, athöfn sem ég hef aldrei séð áður og lítur svolítið út eins og verið sé að trekkja upp götuna. Gildar brunaslöngur liggja þvers og kruss.
Ég tek upp símann og smelli af nokkrum myndum. Reykur kúgast í bylgjum út undan þakskegginu á gamla vöruhúsinu en það eina sem sést á myndunum eru blá ljós og gulur bjarmi á bak við reykinn. Það er fleira fólk í kringum mig. Aðallega túristar í hlífðarfatnaði sem eru þó flest hinu megin götunnar. Kannski af því að blá ljós þýða ekki meira fyrir þeim en afgirtu slóðarnir í kringum Gullfoss en þó líklegast af því að þau eru öll að gista á Fosshótel Lind hinu megin við götuna. Mín megin er bara einn Íslendingur að reykja og mig langar mest að nýta þessa sameiginlegu upplifun okkar til að sníkja af honum sígarettu. Að fá sér sígarettu virkar eins og akkúrat það sem maður á að vera að gera á meðan maður horfir á húsbruna.
Eftir að hafa horft í dágóða stund sný ég mér við og held heim á leið. Síminn er ennþá í höndinni á mér og ég reyni að vera fyrstur með fréttirnar og senda kærustunni minni Facebook skilaboð. „Það er rosa bruni á…“ skrifa ég en þá klárast batteríið og skjárinn verður svartur. Ég labba heim hlaðvarpslaus. Heima kíki ég á fréttasíðurnar, á DV og Vísi, og kemst að því að í vöruhúsinu er rekið réttingaverkstæði en þar er líka að finna listamannastúdíó og lítinn líkamsræktarsal. Eldurinn er víst töluvert meiri en slökkviliðið fæst við dags daglega og fjórir dælubílar eru komnir á vettvang. Slökkvuliðstjórinn ráðleggur íbúum í kring að loka gluggum og hækka í ofnum til að halda reyknum úti, sem er ný eðlisfræði fyrir mér og ég legg það á minnið sem þjóðráð til að halda reyk úti ef ég þarf einhverntíman á því að halda. Það er ný nektamynd af Kim Kardashian á DV og ég klikka á fréttina, ef frétt mætti kalla, hálf ómeðvitað. Hún setti myndina sjálf á Instagram og fólk er víst sjokkerað yfir því að ekkert sjáist á henni einungis þrettán vikum eftir að hún eignaðist soninn Saint með eiginmanni sínum, Kanye West. Sumir eru voða glaðir fyrir hennar hönd, aðrir ósáttir. Líklega yfir því að hún sé að monta sig svona. Ég loka glugganum og sé umsvifalaust eftir klikkinu, að hafa gefið þessu hégómaslúðri atkvæði mitt. Það verður víst ekki aftur tekið. Eldsvoðinn er farinn að berast í tal í tístunum á Twitter, með emojis af eldglærum, myndum af vettvangi og stöku bröndurum. Ég hendi einni af myndunum sem ég tók inn í hringrásina. Segi ekkert hnyttið svosem. Bara „Úff!“. Læt það nægja en fæ engin læk, enda bara með 51 fylgjendur.
Daginn eftir les ég ávítanir Lögreglunnar til vegfarenda sem komu á vettvang og virtu lokanir að vettugi og trufluðu störf björgunaraðila. „Slíkt er með öllu ólíðandi og raunar skammarlegt“ segir, réttilega, á heimasíðu Lögreglunnar. Ég vona innilega að ekki sé verið að tala um mig. Ég hélt mig nú allan tíman hinu megin götunnar og passaði eftir fremsta megni að vera ekki fyrir neinum, þótt ég hafi reyndar kannski smellt af nokkrum myndum, tístað smá og hent einhverju á SnapChat og Facebook. Það er ekki laust við að ég skammist mín svolítið en á erfitt með að koma auga á hvar nákvæmlega ég missteig mig. Ég legg frá mér símann og velti fyrir mér: „Hver nákvæmlega ætli séu réttu viðbrögðin við húsbruna á tuttugustu og fyrstu öldinni?“